Tinh Tấn Trong Đạo Phật Khác Với Nỗ Lực Ở Đời Thường
Sự Khác Biệt Giữa Tinh Tấn và Nỗ Lực
Là Phật tử, chúng ta không thể quên bài thơ Xuân Vãn của Sơ tổ Trúc Lâm (Trần Nhân Tông). Nhân dịp xuân về, bài thơ này không chỉ giúp chúng ta tưởng nhớ Phật hoàng mà còn nhắc nhở về tinh tấn tu trì. Bài thơ chỉ gồm bốn câu ngắn gọn nhưng chứa đựng những bài học sâu sắc về sự tinh tấn trong đạo Phật:
“Thủa bé chưa từng rõ sắc không
Xuân về hoa nở rộn trong lòng
Chúa xuân nay bị ta khám phá
Chiếu trải giường thiền ngắm cánh hồng.”
Qua bốn câu thơ, Tổ dạy chúng ta về sự tinh tấn tu trì để đạt được giác ngộ, giải thoát khỏi vòng sinh tử luân hồi.
Ý Nghĩa Của Tinh Tấn
Tinh tấn trong đạo Phật khác với nỗ lực thông thường. Tinh là tinh chuyên, thuần nhất; tấn là tiến tới không thoái lui. Tinh tấn nghĩa là luôn chuyên tâm nhất trí, cố gắng không ngừng để đạt một mục đích chân chính, tốt đẹp và an vui. Trong đạo Phật, tinh tấn không chỉ là sự siêng năng mà còn là sự chuyên cần để đạt mục đích giải thoát.
Tính Chất Của Tinh Tấn
Tinh tấn trong đạo Phật có bốn tính chất cơ bản:
- Tinh tấn diệt trừ những điều ác chưa phát sinh: Giữ gìn không để hành vi xấu như trộm cướp, gian tham, cờ bạc, rượu chè phát sinh.
- Tinh tấn diệt trừ những điều ác đã phát sinh: Quyết tâm trừ bỏ những hành vi ác đã lỡ tạo ra.
- Tinh tấn làm phát sinh những việc lành chưa phát sinh: Thực hiện các hành động tốt đẹp như giúp đỡ người nghèo, bênh vực kẻ yếu.
- Tinh tấn làm tăng trưởng những việc lành đã phát sinh: Tiếp tục và gia tăng các hành động phước thiện đã thực hiện trước đó.
Tóm lại, tinh tấn là sự siêng năng, cố gắng không ngừng nghỉ trong việc diệt trừ điều ác và phát sinh điều thiện, với mục đích cuối cùng là sự giải thoát hoàn toàn.
Công Năng Của Tinh Tấn
Tinh tấn là động lực mạnh mẽ thúc đẩy chúng ta tiến nhanh trên con đường thiện. Nếu thiếu tinh tấn, dù có sáng suốt và có dự định tốt đẹp, chúng ta cũng khó lòng thực hiện được những việc có ích lợi cho bản thân và xã hội. Những bậc vĩ nhân, những đấng cứu thế đều nhờ tinh tấn mà đạt được nguyện ước cao quý, nêu cao gương sáng cho hậu thế.
Noi Gương Tinh Tấn Của Đức Bổn Sư Thích Ca
Gương tinh tấn rực rỡ nhất chính là của Đức Bổn Sư Thích Ca. Với ý nguyện giải thoát sinh tử luân hồi cho toàn thể chúng sinh, Ngài đã từ bỏ cung điện, vượt qua mọi gian khó để tìm đạo. Ngài quyết tâm tìm đạo dù phải quên ăn, quên ngủ, và ngồi thiền 49 ngày dưới gốc bồ-đề mà không thối chí. Sự kiên định và tinh tấn của Ngài đã dẫn dắt chúng sinh lên con đường đạo ấy, từ tự giác đến giác tha.
Trau Giồi Tinh Tấn Hằng Ngày
Để trau giồi hạnh tinh tấn, chúng ta cần đề phòng các tính xấu như háo thắng và nóng nảy. Tinh tấn cần được thực hiện một cách có phương pháp, tuần tự tiến từ gần đến xa, từ thấp đến cao, từ dễ đến khó. Đức Phật đã dạy:
“Siêng năng tinh tấn thì không việc gì là khó. Giọt nước tuy nhỏ mà thường chảy cũng làm xuyên thủng đá.”
Nếu chúng ta thực hiện được những điều Đức Phật dạy, thì đã dưỡng tính tinh tấn vốn luôn sẵn có trong mỗi người.
Kết Luận
Tinh tấn trong đạo Phật là một đức tính quý báu, giúp chúng ta diệt trừ điều ác, làm tăng trưởng điều thiện và tiến tới giải thoát hoàn toàn. Noi gương tinh tấn của Đức Phật Thích Ca, chúng ta cần kiên trì và chuyên cần trong mọi hành động tu trì để đạt được mục đích cao cả.
