Ý Nghĩa Pháp Sám Hối Trong Đạo Phật
Sám hối là một trong những pháp tu tập quan trọng trong Phật giáo, không chỉ phổ biến trong Phật giáo Đại thừa mà còn rất tích cực và hữu hiệu trong việc ngăn chặn sự tái diễn của những hành vi bất thiện của ba nghiệp trong Phật giáo Nguyên thủy. Trong Phật giáo Đại thừa, hai ngày 14 và rằm, ngày 29 và 30 hàng tháng được chọn làm ngày lễ sám hối chung cho cả giới xuất gia và tại gia. Trong khi đó, Phật giáo Nguyên thủy sử dụng phương pháp quan sát ba nghiệp của chính mình làm phương pháp tu tập, kiểm tra lỗi lầm và phát nguyện không tái phạm.
Sự Khác Biệt và Ý Nghĩa của Pháp Sám Hối
Sự khác biệt giữa hai phương pháp tu tập này chủ yếu nằm ở hình thức giáo dục, nhưng cả hai đều có chung ý nghĩa và mục đích. Phật giáo Đại thừa sử dụng việc lạy Phật như một phương pháp sám hối, với niềm tin rằng việc thành khẩn lễ lạy này sẽ được chư Phật và Bồ Tát chứng minh và thấu hiểu. Hình thức giáo dục này phù hợp với một đối tượng rộng lớn trong xã hội, từ nông dân đến tầng lớp tri thức, từ tại gia đến người xuất gia.
Ngược lại, Phật giáo Nguyên thủy đơn giản hơn, hướng đến những người xuất gia có mục đích duy nhất là đạt được giác ngộ và giải thoát. Do đó, không cần sử dụng những hình thức văn hóa của thế gian mà trực tiếp đề cập đến phương pháp giải quyết vấn đề.
Tầm Quan Trọng của Tinh Thần Giáo Dục trong Phật Giáo
Dù bạn hiểu tính giáo dục của Phật giáo Đại thừa là mê tín hay chánh tín, điều quan trọng là chúng ta học được gì từ đó. Người biết lạy Phật, tụng kinh là người biết phục thiện, tôn trọng đạo đức, sợ nhân quả xấu, biết hổ thẹn và giúp đỡ người khác. Đây là những đức tính cơ bản để xây dựng một đời sống tốt đẹp và lành mạnh trong xã hội.
Mối Quan Hệ Giữa Sám Hối và Ba Nghiệp
Nghi thức sám hối trong đạo Phật là một phương pháp tu tập nhằm chuyển hóa ba nghiệp bất thiện thành ba nghiệp thiện. Ba nghiệp bao gồm thân nghiệp, khẩu nghiệp và ý nghiệp. Nghiệp trong Phật giáo đặc biệt chú trọng vai trò của ý nghiệp, vì nó chính là chủ nhân của mọi hành vi thiện và ác.
Hành Vi Ác Nghiệp và Thiện Nghiệp
Hành vi ác nghiệp bao gồm sát sinh, lấy của không cho, sống tà hạnh, nói láo, uống rượu… Ngược lại, hành vi thiện nghiệp là không sát sanh, không lấy của không cho… Tuy nhiên, không nên chỉ căn cứ vào hình thức của hành vi mà cần xét đến động cơ thúc đẩy hành vi đó.
Tâm Thiện và Tâm Ác
Tâm thiện và tâm ác là căn bản của mọi hành vi. Theo Kinh Trung Bộ, tâm thiện là tâm không tham, không sân và không si; tâm ác là tâm có tham, sân và si. Ý thức con người là chủ nhân sai sử mọi hành vi thiện ác, do đó, muốn đánh giá một hành vi thuộc thiện hay ác, không nên căn cứ vào hành vi bên ngoài mà phải căn cứ vào tâm ý.
Kết Luận
Bài viết này nhằm đáp ứng nhu cầu hiểu biết Phật pháp của người Phật tử, giúp họ tiến sâu vào Phật pháp và an tâm tu học. Nội dung bài viết rút ra những điểm chung và cốt lõi của hai hệ thống kinh điển Phật giáo Nguyên thủy và Đại thừa, nhằm giới thiệu cùng độc giả một cách đơn giản và dễ hiểu.
